Andrej Štremfelj (ur. 1956) – znakomity słoweński alpinista, autor wielu nowych dróg wytyczonych na wybitnych ścianach Himalajów i Karakorum, przewodnik wysokogórski, laureat nagrody Piolet d’Or Carriere 2018.

Pierwszym wielkim osiągnięciem Słoweńca było wytyczenie nowej drogi na Gasherbrumie I w 1977 roku. Na szczycie stanął w towarzystwie innego znakomitego słoweńskiego alpinisty – Nejca Zaplotnika i było to dopiero czwarte wejście na ten ośmiotysięcznik.

Dwa lata później dwudziestotrzyletni Andrej zapisał na swoje konto kolejny sukces – tym razem na najwyższej górze świata. Podobnie jak wcześniej na Hidden Peaku, osiągnął szczyt Mount Everestu w towarzystwie Nejca. Podczas wspinaczki dziewiczą zachodnią granią wprost, zespół pokonał wówczas klasycznie trudną rysę przecinającą tzw. Grey Band – było to w tym czasie najtrudniejsze technicznie miejsce na drogach prowadzących na Everest.

Początek lat osiemdziesiątych przyniósł nieudane próby na dwóch największych południowych ścianach Himalajów – Lhotse (1981) i Annapurny (1983). W 1985 roku Štremfelj dokonał pierwszego znaczącego wejścia w stylu alpejskim. Wraz z Marjanem Kregarem, Iztokiem Tomazinem i Stane Belakiem przeszedł nową drogą wschodnim urwiskiem Dhaulagiri. Niestety, himalaiści musieli zawrócić po osiągnięciu wysokości 7600 metrów na północno-wschodniej grani. Z tego względu na części opracowań topograficznych ich linia figuruje jako „Próba Jugosłowiańska”.

W 1986 roku Stremfelj stanął na wierzchołkach dwóch ośmiotysięczników w ciągu zaledwie siedmiu dni. Najpierw wszedł w Broad Peak w towarzystwie m. in. swojej żony Mariji (która została wówczas pierwszą Słowenką na szczycie ośmiotysięcznika). Później w stylu alpejskim wraz z Bogdanem Biščakiem, Victorem Grošeljem i Pavle Kozjekiem zdobył Gasherbrum II. Od wyjścia z bazy do powrotu wspinaczka zajęła im zaledwie 32 godziny. Rok 1989 przyniósł kolejny błysk w stylu alpejskim: nową drogę na południowej ścianie Shisha Pangmy wytyczoną wspólnie z Pavle Kozjekiem.

Rok po tym sukcesie Andrej wrócił, tym razem wraz z Mariją, na Mount Everest. Małżeństwo zapisało się w historii jako pierwsza para, która wspólnie stanęła na „dachu świata”.

Wspomniane wyżej przejścia w stylu alpejskim okazały się jedynie rozgrzewką przed prawdziwym opus magnum Słoweńca, jakim było wejście na Kangczendżongę południową granią dokonane w zespole z Marko Prezeljem w 1991 roku. W opinii ekspertów jest to jedno z niewielu osiągnięć w stylu alpejskim końca XX wieku, którego klasa była porównywalna do zachodniej ściany Gasherbruma IV pokonanej sześć lat wcześniej przez Kurtykę i Schauera. Wyczyn Andreja i Marko miał zresztą niemal identyczną „skazę”: podobnie jak zespół polsko-austriacki, Słoweńcy nie zdobyli właściwego szczytu i swoją wspinaczkę zakończyli na południowym wierzchołku. Za przejście słoweński duet otrzymał nagrodę Złotego Czekana.

W trakcie swojej długiej kariery w górach najwyższych Štremfelj nie koncentrował się tylko na szczytach o kocie powyżej 8000. Wręcz przeciwnie – w jego wykazie znajdziemy imponującą listę ciekawych osiągnięć na siedmiotysięcznikach i wysokich sześciotysięcznikach. Najciekawsze wydają się być wejścia północną ścianą Gyachung Kang 7952 m (1999), wschodnią Meglutse 7181 m (1992) i południowo-zachodnim filarem Janak 7041 m (2006).

Stremfelj z powodzeniem realizował swoje górskie ambicje także poza Himalajami i Karakorum. Dobrym przykładem są: przejście w stylu alpejskim Drogi Bezzubkina na północnej ścianie Piku Komunizmu (1983) w Pamirze lub udział w wytyczeniu Born Under a Wandering Star na Północnej Wieży Paine (1996) w Patagonii, a także ciekawe przejścia w Alpach Zachodnich czy macierzystych – Julijskich. W tych ostatnich zrealizował na przykład projekt, którym w 2002 roku uczcił trzydzieści lat swojego wspinania. Polegał on na przejściu 30 dróg na 27 szczytach, na co potrzebował czterdziestu dni.

Na co dzień Andrej jest cenionym przewodnikiem wysokogórskim, który po blisko pięćdziesięciu latach wspinania wciąż uwielbia wracać w góry zarówno zawodowo, jak i prywatnie. „Tylko wyjątkowi ludzie potrafią zachować prawdziwy entuzjazm wobec życia do swoich późnych lat. W tym względzie Andrej Štremfelj wydaje się być fenomenem. Jego podejście do alpinizmu, a także do życia codziennego, cechuje zarówno świeżość, jak i dojrzałość” – napisał o nim Marko Prezelj. Jesteśmy pewni, że Słoweniec zarazi entuzjazmem i podzieli się swoimi wyjątkowymi doświadczeniami z publicznością podczas festiwalu w Lądku Zdroju. Nie możemy się doczekać!