KSIĄŻKA GÓRSKA ROKU 2016 – WERDYKT

Grand Prix Konkursu Książka Górska Roku 2016:
„Sztuki piękne pod Tatrami”, Teresa Jabłońska, TPN i Muzeum Tatrzańskie, Zakopane 2016.

Z uzasadnień Jury:

„Prawdziwa perełka, solidna pozycja z dziedziny sztuki inspirowanej Tatrami. Znakomity poziom wydawniczy może być wzorem dla innych książek górskich…”

„Kapitalne opracowanie funkcjonowania fenomenu tatrzańskiego w malarstwie i grafice. Dzieło wieloletniej dyrektorki Muzeum Tatrzańskiego, gdzie wspaniałym reprodukcjom, towarzyszy wyjątkowo kompetentny komentarz. Szata graficzna stoi na najwyższym poziomie i potrafi zadowolić największych malkontentów…”

„Sztuki piękne pod Tatrami” Teresy Jabłońskiej to prawdziwie wielka książka. Zarówno gabarytowo, jak i treściowo. Jest to książka, która powinna być chlubą i ozdobą półki każdego miłośnika Tatr. Książka prezentuje wiele wyjątkowych sposobów patrzenia na Tatry, widzenia gór przez artystyczne dusze. Oglądając Tatry oczyma malarzy, będziemy mogli odkrywać co roku nowe miejsca, pozostając cały czas w dobrze znanych, ukochanych Tatrach…”

„Album onieśmielający rozmachem. Oszałamiająca szata graficzna, wyzbyta często spotykanego u polskich wydawców podejścia „oszczędnościowego”, syntetyczne ujęcie zagadnienia oraz otwarcie na czytelnika anglojęzycznego są wielką wartością tej publikacji i jako takie stanowią novum na polskim rynku książki górskiej. Dzieło waży kilka kilogramów, ale zafascynuje zawartością każdego miłośnika kultury Tatr i Podhala, bowiem opisuje ten wycinek czasu i przestrzeni, w którym siła przyciągania ludzi sztuki do Tatr osiągała niebotyczne, nienotowane wcześniej wartości…”

NAGRODA PUBLICZNOŚCI

Czytelnicy partnera konkursu, magazynu „n.p.m.” oraz publiczność w Lądku przyznała swoją nagrodę wydawnictwu Góry Books za książkę „Krzysztof Wielicki – mój wybór. Tom I i II”.

NAGRODY W KATEGORIACH:

Nagroda im Janusza Kurczaba dla najlepszego przewodnika, poradnika lub encyklopedii:

„Encyklopedia schronisk tatrzańskich”, Janusz Konieczniak, wyd. II, rozszerzone i zaktualizowane, Oficyna Wydawnicza „Wierchy” COTG PTTK, Kraków 2015.

„W dziejach zagospodarowania gór niepoślednią rolę odgrywa historia schronisk, altan i hoteli górskich. Początki schronisk tatrzańskich sięgają pierwszej dekady XIX wieku. „Encyklopedia schronisk tatrzańskich” to wyjątkowo rzetelne opracowanie, poparte długoletnią kwerendą. Dodatkowym walorem książki jest bogata i staranie dobrana ikonografia…”

Nagroda w kategorii Albumy:

„K2 1986. Im memoriam Tadeusz Piotrowski”, (oprac. Danuta Piotrowska), Stapis, Katowice 2015.

„Gdy bierzemy do ręki ten niewielki album, pierwszym wrażeniem jest jego poręczny format i elegancka okładka. Po otwarciu książki upewniamy się, że mamy do czynienia z bardzo udanym przedsięwzięciem edytorskim, bowiem zawartość książki potęguje pozytywne odczucia. Jest stonowana, czarno-białe, niekrzykliwe fotografie zapraszają do wejścia w świat miniony, w wydarzenia, jakie rozegrały się na K2 w 1986 roku. Zaprezentowane tu, nieliczne fragmenty zapisków Tadeusza Piotrowskiego wskrzeszają wspomnienia o człowieku, który pokochał góry, przypominają o konieczności zachowania górskiego dziedzictwa ulepionego z pojedynczych biografii. Przekaz, choć prosty i surowy, jest zarazem intensywny, a konsekwentne podążanie w stronę tragicznego finału nadaje całości specyficzny, nostalgiczny ton…”

Nagroda w kategorii Tatralia:

„Kroniki zakopiańskie”, Maciej Krupa, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016.

„Maciej Krupa od lat propaguje wiedzę o Zakopanem na poziomie „ponadkrupówkowym”. Każda jego książka trzyma wysoki poziom, o wszystkich dotychczasowych można by powiedzieć coś dobrego. „Kroniki zakopiańskie” są fenomenalne dlatego, że przekazują nowe i intrygujące treści oraz fakty o miejscu, które jest uważane za powszechnie znane. Skarbnica ciekawostek i anegdot, a zarazem subiektywna opowieść o mieście wyjątkowym dla autora, wyjątkowym na mapie Polski. Maciej Krupa po raz kolejny uciera nosa tym, którzy sądzą, że wiedzą o Zakopanem wszystko…”

Nagroda w kategorii Monografie:

„Magia nart”, Beata Słama, Wojciech Szatkowski, TPN, Zakopane 2016.

„Do tej pory nasza wiedza o dziejach narciarstwa tatrzańskiego opierała się na wielokrotnie wznawianej, uroczej gawędzie Wandy Gentil-Tippenhauer i Stanisława Zielińskiego „W stronę Pysznej”. „Magia nart” jest kopalnią wiedzy związanej z narciarstwem, rozwojem sprzętu, ewolucją techniki jazdy czy wreszcie bardzo ważną modą. Książka napisana jest z dużą swadą, przytacza biografie z bogatej i barwnej galerii narciarzy tatrzańskich…”

Nagroda (oraz ex aequo) w kategorii Wspomnienia i autobiografie:

„Krzysztof Wielicki – mój wybór. Tom I i II”, Piotr Drożdż, Góry Books, Kraków 2016.

„To książka, której nie może zabraknąć na półce szanującego się miłośnika książki górskiej. Wywiad rzeka z jednym z najwybitniejszych wspinaczy polskich formatu światowego, pioniera himalaizmu zimowego, tego, który „zwyciężył, bo przeżył”… Krzysztof daje tu komentarz do swojej długiej i pełnej sukcesów górskiej kariery, odnosi się do spraw niekiedy kontrowersyjnych, odsłania życiową filozofię. Warto było czekać dwa lata – tyle upłynęło od ukazania się pierwszego tomu. Wielkie brawa dla inicjatora tego dzieła – Piotra Drożdża…”

„Lot koło Nagiej Damy”, Monika Rogozińska, Wydawnictwo Bernardinum, Pelplin 2016.

„To niesamowita historia, którą przedstawia Monika Rogozińska, dziennikarka i członek elitarnego The Explorers Club. Opis zimowej wyprawy na Nanga Parbat, akcji wspinaczkowej czy barwnego obrazu życia w bazie, jest tylko wstępem do właściwie nieznanej historii z czasów wojny. Z bazy pod Nagą Górą przenosimy się do Anglii, do czasów bitwy o Anglię, w której tak znaczącą rolę odegrali polscy piloci. Będziemy też przyglądać się defiladzie zwycięstwa, w której zabrakło miejsca dla Polaków. Następnie przeniesiemy się do Pakistanu, gdzie znów polscy piloci odegrali kluczową rolę w budowie pakistańskich sił powietrznych. To bardzo osobista książka, debiut książkowy autorki. Przesłaniem książki może być cytat: „Trzeba wydobywać z niepamięci okruchy rozbitego lustra polskiej historii, żeby następne pokolenia mogły się w nim przejrzeć – z dumą”…”

Nagroda w kategorii Historia wspinania i eksploracji:

„Tęsknota i przeznaczenie. Pierwsze kobiety na ośmiotysięcznikach”, Dina Štěrbová, Stapis, Katowice 2016.

„To przede wszystkim nagroda dla autorki – Diny Štěrbovej, czeskiej alpinistki, zainspirowanej losami Wandy Rutkiewicz. Napisała książkę o kobietach, które jako pierwsze stanęły na szczytach Korony Himalajów. Autorka przez 14 lat gromadziła materiały do swojej książki, często docierając do nieznanych źródeł i dokonując kolejnych „odkryć”. Powstała w ten sposób panorama aktywności wspinających się kobiet, wśród których znaczącą rolę, obok Amerykanek, Japonek i Francuzek, odegrały Polki…”

WYRÓŻNIENIA

„Góry – Medycyna – Antropologia”, Zdzisław Jan Ryn, Medycyna Praktyczna, Gdańsk 2015.

„Książka napisana przez profesora psychiatrii, alpinistę i podróżnika, znawcę Andów, pioniera badań w dziedzinie psychopatologii dużych wysokości. To opus magnum, opus vitae profesora: 800 stron, z tego około 100 stron przypisów. Książka jest napisana w sposób przystępny dla zwykłego śmiertelnika, chociaż trzeba ją czytać partiami. Znajdziemy tu gruntowną wiedzę z zakresu medycyny wysokościowej, historii eksploracji najwyższych pasm górskich i antropologii mieszkańców, dokumentację zachowań ludzkich w ekstremalnych warunkach dużych wysokości i praktyczne wskazówki dotyczące niebezpieczeństw gór wysokich…”

„Ostatnia ostoja. Piętnaście lat z niedźwiedziami”, Erik Baláž, Adin 2015.

„Bohaterem „Ostatniej ostoi” jest On. Jednak nie jest to li tylko fascynująca książka o niedźwiedziu, dająca wgląd w Jego prywatne życie, intymne sprawy i umożliwiająca zaprzyjaźnienie się z Nim. Jest to piękny hołd dla prawdziwego życia. Dla pulsu dzikiej przyrody w Dolinie Cichej, jednego z najbardziej magicznych miejsc w Europie, oraz dla prawdziwej pasji i miłości ludzi…”

„Jak wysoko sięga miłość? Życie po Broad Peak. Rozmowa z Ewą Berbeką”, Beata Sabała-Zielińska, Prószyński i S-ka, Warszawa 2016

„Książka wyjątkowa, bo i wyjątkowa jest Ewa Berbeka, odpytywana z życia przez Beatę Sabałę-Zielińską. Mówiąc o książce, trudno uciec od takich haseł jak: miłość, odwaga, walka, siła – i może nie warto tego robić, ponieważ jest to zbiór rozmów i przemyśleń o tym, co w życiu najważniejsze. Wzór, model postępowania i recepta na uniknięcie rozpaczy, zachowanie statusu quo w sytuacji niewysłowionego, rodzinnego dramatu. Opowieść o życiu z himalaistą ma pozytywna aurę, a wydarzenia z zimy na Broad Peaku w 2013 roku są opisane mądrze, wyzbyte oskarżeń i stanowią najlepsze domknięcie tematu historycznej wyprawy, która jako pierwsza osiągnęła główny wierzchołek Broad Peaku zimą…”

Jagoda Mytych
Dyrektor Konkursu Książka Górska Roku
im. Wawrzyńca Żuławskiego