
Zdzisław Jan Ryn
Lekarz, podróżnik, dyplomata.
Urodził się w Szczyrku w 1938 roku. Ukończył studia na Akademii Medycznej w Krakowie. Specjalizował się w psychiatrii. Tam także odbył studia doktoranckie uzyskując doktorat w 1971 r., habilitował się w psychiatrii (1979), profesor nadzwyczajny (1994). W latach studiów działał w Studenckim Kole Przewodników Górskich. Uzyskał tytuły Przewodnika Beskidzkiego i Tatrzańskiego, Przodownika GOT, a potem Ratownika Górskiego w Grupie Beskidzkiej. Przez wiele lat pełnił dyżury ratownicze oraz prowadził szkolenia ratowników górskich. Zainteresował się także taternictwem i został członkiem Klubu Wysokogórskiego w Krakowie. Posiada także uprawnienia instruktora narciarskiego.
W 1966 roku wziął udział w wyprawie w Kaukaz. W 1971 roku był w Hindukuszu jako lekarz wyprawy. Doświadczył wpływu wysokości na organizm. Zainteresował się tym i połączył dwie pasje – góry i medycynę, co stało się przedmiotem jego pracy doktorskiej : “Zaburzenia psychiczne u alpinistów w warunkach stresu wysokogórskiego” (1971); i habilitacyjnej: “Układ nerwowy a wysokość – zespół astenii wysokogórskiej” (1979).
Górskie zainteresowania związały się z Andami, w których był ośmiokrotnie w latach 1973-2008. Zwiedził wulkany Meksyku (1988-1989), Araukanii (1999) i Atakamy (2000). Był na Antarktydzie (1994). W latach 1991-1996) był ambasadorem w Chile i Boliwii, potem konsulem honorowym w Chile w Krakowie (1997-2000). W latach 2007-2008 ambasador w Argentynie. W tym czasie i później ułatwił organizację wielu wypraw, jak penetrację kanionu Colca czy Wyspy Wielkanocnej i tamtejszych jaskiń. Został ratownikiem honorowym w Cuerpo Socorro Andino w Chile.
W 2011 roku założył Polskie Towarzystwo Medycyny i Ratownictwa Górskiego i do 2014 był pierwszym prezesem, a obecnie członkiem honorowym. Jest członkiem prestiżowego Klubu Odkrywców – The Explorers Club.
Autor około 430 publikacji naukowych, głównie w czasopismach zagranicznych na temat psychiatrii klinicznej, sądowej i społecznej, patologii obozów koncentracyjnych, medycyny górskiej, psychologii alpinizmu, antropologii i medycyny Indian Ameryki Południowej, a także o etyce medycznej i cierpieniu; autor kilkuset prac popularnonaukowych, reportaży i esejów o tematyce górskiej, psychologicznej, biograficznej i historycznej. Autor kilku filmów popularno-naukowych. Udział w kilkuset audycjach radiowych i telewizyjnych.
Wymienię kilka książek; “Medycyna i alpinizm” (1973); “Ignacy Domeyko. Kalendarium życia” (2006); “Medycyna indiańska” (2007); „Wyspa Wielkanocna. Eskulap na Rapa Nui” (2013); Zdzislaw Jan Ryn. Lekarz. Podróżnik. Dyplomata” (2014); Witold Henryk Paryski. Polska eksploracja Andów (red. 2016) czy ostatnio wydana „Góry, medycyna, antropologia” (2015) podsumowująca dorobek profesora w dziedzinie medycyny górskiej, „Rhythm of Death” 2018.
Jest profesorem honorowym Universidad de Chile (1993), Universidad de La Serena (Chile 1993), Universidad de Valparaiso (1994), Universidad Nacional de La Plata (Argentyna, 2008); Obywatelem honorowym miast: La Serena (1996); Coquimbo (2004) oraz 6 miast argentyńskich.
Należy do PTTK, GOPR, TOPR; Sociedad Polaca de Mendoza (1994, Argentyna, członek honorowy), Unión Polaca de Chile (1996, członek honorowy); USOPAŁ; Polish-American Travelers Club (2004, członek honorowy).